Η ακρωμιοκλειδική διάρθρωση είναι μια μικρή άρθρωση στην περιοχή του ώμου κατά την οποία το έξω όριο της κλείδας έρχεται σε επαφή (αρθρώνεται) με το ακρώμιο, το οποίο αποτελεί τμήμα του οστού της ωμοπλάτης. Μεταξύ των δύο συντασσόμενων οστών παρεμβάλλεται ένας ινοχόνδρινος ιστός (διάρθριος μηνίσκος), ο ποίος όπως και στο γόνατο (η άλλη άρθρωση που έχει μηνίσκο και ο οποίος είναι ξακουστός!!!) λειτουργεί ως απορροφητής των κραδασμών που δέχεται η άρθρωση. Η ακρωμιοκλειδική ισχυροποιείται πάρα πολύ από δύο συνδέσμους που την περιβάλλουν, τον άνω και τον κάτω ακρωμιοκλειδικό σύνδεσμο και σταθεροποιείται από άλλους δύο συνδέσμους, τον τραπεζοειδή και των κωνοειδή σύνδεσμο που συνδέουν την κλείδα με την κορακοειδή απόφυση. Η άρθρωση αυτή χαρακτηρίζεται φυσιολογικά από ένα μικρό διάστημα το οποίο δίνει την δυνατότητα μικροκίνησης της κλείδας η οποία είναι απαραίτητη στην φυσιολογική λειτουργία του ώμου και κατ’ επέκταση του άνω άκρου.
Αιτίες.
Η ακρωμιοκλειδική άρθρωση είναι το “αμορτισέρ” του χεριού μας, η οποία απορροφά όλα τα φορτία και τις δονήσεις που δέχονται τα χέρια μας όταν σηκώνουμε βαριά αντικείμενα, πέφτουμε στο έδαφος με τα χέρια, καθώς και όταν αθλούμαστε. Είναι μια άρθρωση που βρίσκεται συνέχεια “υπό πίεση” και λειτουργεί ακόμα και όταν η άρθρωση του ώμου είναι ακίνητη, μιας και είναι επιφορτισμένη από το βάρος του άνω άκρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να τραυματίζεται εύκολα και να προκαλεί ενοχλήματα στον ασθενή που λανθασμένα τα αποδίδει στην άρθρωση του ώμου, λόγω της γειτνίασης με αυτή. Η αρθρίτιδα ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης οφείλεται στη βλάβη και σταδιακή καταστροφή του αρθρικού χόνδρου που καλύπτει τα συντασσόμενα οστά από την χρόνια καταπόνηση της άρθρωσης, ιδιαίτερα σε αθλητές ρίψεων και σε επαγγέλματα που απαιτούν άρση βαρών. Με το πέρασμα του χρόνου σε νέους αθλητές αλλά κυρίως σε ποιο μεγάλες ηλικίες, λόγω της επαναλαμβανόμενης τριβής της περιοχής μπορεί να παρουσιαστεί εκφύλιση – αρθρίτιδα της ακρωμιοκλειδικής με παρουσία οστεοφύτων. Με το πέρασμα του χρόνου σε νέους αθλητές αλλά κυρίως σε ποιο μεγάλες ηλικίες, λόγω της επαναλαμβανόμενης τριβής της περιοχής η ακρωμιοκλειδικής θα εμφανίσει τελικά αρθρίτιδα με παρουσία οστεοφύτων.
Κλινική εικόνα.
Οι ασθενείς με αρθρίτιδα στην ακρωμιοκλειδική είναι ως επί το πλείστον χειρώνακτες που επιφορτίζονται με την άρση βαρέων αντικειμένων. Επίσης είναι και αθλητές που στο άθλημα τους χρειάζεται την άρση βάρους (αρσιβαρίστες) ή ρίπτες (δισκοβολία, ακόντιο, σφύρα, σφαίρα). Τον- τελευταίο καιρό η αρθρίτιδα της ακρωμιοκλειδικής κάνει την εμφάνιση της και στο γενικό πληθυσμό λόγω της ενασχόλησης αρκετών πλέον με τα γυμναστήρια και την προπόνηση με την χρήση βαρών (γυμναστήριο και πόνος στον ώμο – αρθρίτιδα ακρωμιοκλειδικής).
Ο ασθενής προσέρχεται στο ορθοπαιδικό πιστεύοντας ότι το πρόβλημα οφείλεται στον ώμο του. Τα συμπτώματα του είναι ο έντονος, διαξιφιστικός πόνος που νοιώθει πάνω από τον ώμο του (“με πονάει η κλείδα” ή με “πονάει πάνω από τον ώμο”). Ο πόνος εμφανίζεται με ορισμένες κινήσεις και κυρίως όταν ο ασθενής προσπαθήσει να φέρει το χέρι του πάνω από το επίπεδο του ώμου ή της κεφαλής. Επιπλέον υπάρχει ένα εντοπισμένο σημείο με τον έντονο πόνο που ο ασθενής το υποδεικνύει και αντιστοιχεί στην φλεγμαίνουσα ακρωμιοκλειδική άρθρωση. Εννοείται ότι όποτε προσπαθήσει να σηκώσει κάτι βαρύ ο πόνος τον αποτρέπει. Οι αθλητές χάνουν μεγάλο μέρος από τις προπονήσεις τους λόγω της ανικανότητας εκτέλεσης των προγραμμάτων λόγω του άλγους.
Διάγνωση.
Η διάγνωση μπορεί να τεθεί εύκολα με την κλινική εξέταση του ασθενούς και βέβαια την λήψη ενός καλού ιστορικού. Ο απεικονιστικός έλεγχος με ακτινογραφίας (με μια ειδική λήψη) μας δίνει πληροφορίες για την κατάσταση της φλεγμαίνουσας άρθρωσης, δηλαδή, την παρουσία ή όχι οστεοφύτων, την απώλεια του πάχυνση του αρθρικού υμένα (έμμεση απεικόνιση). Σε προχωρημένα στάδια δεν είναι καθόλου σπάνιο να δούμε και οστεόλυση του έξω ορίου της κλείδας. Η αξονική ή μαγνητική τομογραφία δεν αποτελούν πρώτες επιλογές στην απεικόνιση της βλάβης αλλά βοηθούν με την ανάδειξη του οστικού οιδήματος που αναπτύσσουν τα συντασσόμενα οστά. Θα πρέπει όμως να τονιστεί ότι η ακτινολογική εικόνα μπορεί να μην αντιστοιχεί στην εικόνα του ασθενούς. Δηλαδή ο ασθενής μπορεί να πονά αρκετά αλλά η ακτινογραφία του να είναι “καλή” και το αντίστροφο.
Θεραπεία.
Η πρώτη γραμμή στην θεραπεία της αρθρίτιδας της ακρωμιοκλειδικής είναι η ξεκούραση, η αποφόρτιση της άρθρωσης και η τροποποίηση των αιτιών που προκαλούν το πρόβλημα (ελάττωση προπονήσεων, αποφυγή άρσης βάρους κατά την εργασία, κτλ). Η χρήση αντιφλεγμονωδών σκευασμάτων είναι επικουρική μιας και ανακουφίζει από το άλγος και βοηθά στην καταπράυνση της φλεγμονώδους διεργασίας που συντελείται στην ακρωμιοκλειδική. Αν τα παραπάνω συντηρητικά συντηρητικά μέτρα αποδώσουν και ο ασθενής έχει απελευθερωθεί από τους έντονους πόνους τότε κάποιες συνεδρίες φυσιοθεραπείας θα είναι πολύ ευεργετικές για την πλήρη αποθεραπεία του. Αυτές θα πρέπει να στοχεύσουν στην μυική ενδυνάμωση των μυών που περιβάλλουν τον ώμο καθώς και στο σωστότερο “στήσιμο” της ωμικής ζώνης στον χώρο. Στο ενδιάμεσο διάστημα μέχρι τις συνεδρίες φυσιοθεραπείας το Ορθοπαιδικό Ιατρείο Πάτρας θα σας δώσει ένα πλήρες ασκησιολόγιο ενδυνάμωσης των μυών της ωμικής ζώνης πάνω στο οποίο μπορεί να βασιστεί και η μετέπειτα φυσιοθεραπεία.
Δεν ανταποκρίνονται όλοι στην συντηρητική αντιμετώπιση. Επίσης επαγγελματίες αθλητές δεν μπορούν να περιμένουν και να απέχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα από τις προπονήσεις. Σε αυτούς τους ασθενείς μπορεί να γίνει μια ενδοαρθρική έγχυση κορτιζονούχου σκευάσματος μαζί με μικρή ποσότητα τοπικού αναισθητικού. Η έγχυση κορτιζόνης στην ακρωμιοκλειδική έχει ρόλο διττό. Και θεραπευτικό αλλά και διαγνωστικό, με την άμεση ανακούφιση του ασθενούς. Η πρόκληση είναι το να γίνει η έγχυση εντός της άρθρωσης μιας και στην διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ότι το 44% των εγχύσεων αποτυγχάνουν να γίνουν εντός της άρθρωσης. 
Γι αυτό τον λόγο στο Ορθοπαιδικό ιατρείο Πάτρας η έγχυση γίνεται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση (υπέρηχος και ακρωμιοκλειδική). Η θεραπεία με την τοπική έγχυση κορτικοειδούς σκευάσματος έχει αρκετά καλά αποτελέσματα με ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών να μένει ελεύθερο συμπτωμάτων. Θα πρέπει βέβαια να τονιστεί ότι η ενδυνάμωση των πέριξ μυικών ομάδων είναι πάντοτε απαραίτητη.
Παρόλα αυτά ένα ποσοστό ασθενών συνεχίζει και έχει ενοχλήματα παρά τις παραπάνω θεραπευτικές παρεμβάσεις. Οι ασθενείς αυτοί είναι υποψήφιοι για χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος. Πρόκειται για εκτομή, αφαίρεση, του περιφερικού άκρου της κλείδας και καθαρισμό των αρθρικών επιφανειών. Αυτό μπορεί να γίνει είτε αρθροσκοπικά είτε ανοικτά με παρόμοια αποτελέσματα στην διεθνή βιβλιογραφία, με μόνη διαφορά ότι με την αρθροσκόπηση υπάρχει η δυνατότητα αναγνώρισης και άλλων παθολογιών από την άρθρωση του ώμου (ρήξη στροφικού περικαλύμματος, βλάβες SLAP, Bankart, κτλ).
Κλείνοντας να υπενθυμίσω ότι το Ορθοπαιδικό Ιατρείο Πάτρας και εγώ προσωπικά μέσω του www.patrasortho.gr θα χαρώ να απαντήσω σε τυχόν απορίες σχετικά με την αρθρίτιδα της ακρωμιοκλειδικής, να σας υποδεχτώ στον χώρο μου, να σας εξετάσω, και τέλος να σας προτείνω την κατάλληλη για εσάς θεραπεία πάντα με γνώμονα τις κατευθυντήριες οδηγίες της διεθνούς βιβλιογραφίας.
Δημήτρης Αθ. Παναγιωτόπουλος MD, Msc, PHD(c).
Xειρουργός Ορθοπαιδικός