Ο ώμος είναι η μεγαλύτερη άρθρωση του άνω άκρου και η άρθρωση με τον μεγαλύτερο βαθμό κινητικότητας του σώματος. Τα οστά που την σχηματίζουν είναι το βραχιόνιο με την κεφαλή του και η ωμοπλάτη με την ωμογλήνη της. Ένας μεγάλος αριθμός μυών και συνδέσμων βρίσκονται και λειτουργούν στην άρθρωση αυτή, δίνοντας της την απαραίτητη σταθερότητα και λειτουργικότητα. Από τα πιο σημαντικά μυικά στοιχεία είναι οι μύες του στροφικού περικαλύμματος (Rotatot cuff), δηλαδή, οι μύες που προκαλούν τις στροφικές κινήσεις και την ανύψωση του άκρου πάνω από το επίπεδο του ώμου, ο αρθρικός θύλακος με τους γληνοβραχιόνιους συνδέσμους, καθώς επίσης και οι σύνδεσμοι που ενώνουν την κλείδα με την ωμοπλάτη.
Οι κακώσεις που αφορούν την περιοχή του ώμου είναι πολύ συχνές. Τόσο σε αθλήματα που έχουν να κάνουν με δραστηριότητα πάνω από το επίπεδο του ώμου ή της κεφαλής (πχ: μπάσκετ, βόλεϋ, τένις, κτλ) και όχι μόνο (πχ: κάκωση ώμου μετά από σύγκρουση ή πτώση σε αθλήματα επαφής όπως το ποδόσφαιρο ή οι πολεμικές τέχνες) καθώς ακόμα και στην καθημερινότητα όλων μας, όταν εργαζόμαστε σε συνθήκες που απαιτούν να δουλεύουμε με τα χέρια πάνω από το επίπεδο του ώμου (πχ: σερβιτόροι, πωλητές, ελαιοχρωματιστές, ηλεκτρολόγοι, οικιακές εργασίες και πολλά άλλα) ή ακόμα και μετά από μια πτώση πάνω στον ώμο μας. Γενικά όλες οι παθήσεις της ωμικής ζώνης μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις Τραυματικές και τις Μη Τραυματικές. Η συντριπτική πλειοψηφία των παθήσεων του ώμου είναι τραυματικής αιτιολογίας, ενώ υπάρχει και μια «γκρίζα» περιοχή παθήσεων που οφείλονται σε μικροτραυματισμό πάνω σε ένα μη φυσιολογικό (παθολογικό) υπόστρωμα.
Στο Ορθοπαιδικό Ιατρείο Πάτρας οι συχνότερες παθήσεις του ώμου που αντιμετωπίζουμε είναι:
- Εξαρθρήματα ώμου – Υπεξαρθρήματα ώμου
- Αστάθεια ώμου
- Ρήξη Τενοντίου Πετάλου (στροφικού πετάλου) του ώμου
- Ασβεστοποιός Τενοντίτιδα ώμου
- Βλάβες SLAP
- Παγωμένος Ώμος (συμφυτική θυλακίτιδα)
- Εξάρθρημα Ακρωμιοκλειδικής
- Κατάγματα ωμικής ζώνης
- Αρθρίτιδα Ακρωμιοκλειδικής
- Αρθρίτιδα του Ώμου
Κατά την εξέταση σας θα γίνει μια λεπτομερής φυσική εξέταση και σε συνδυασμό με το ιστορικό του τραυματισμού και των ευρημάτων του απεικονιστικού ελέγχου θα σας δοθεί η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση με βάση πάντα την διεθνή βιβλιογραφία.
Η συντηρητική αποκατάσταση του ώμου μετά από κακώσεις ή και από ένα επεισόδιο εξαρθρήματος συνίσταται από δύο βασικά στάδια. Το πρώτο στάδιο είναι το στάδιο της ευκαμψίας, κατά το οποίο γίνεται αποκατάσταση του εύρους κίνησης καθώς επίσης και διάταση των ρικνωμένων στοιχείων συνέπεια του τραυματισμού, με στατικές όσο και με δυναμικές διατάσεις. Στο στάδιο αυτό γίνεται προσπάθεια ανάκτησης όλου του εύρους κίνησης ή του μεγαλύτερου μέρους, με σκοπό να είναι η κίνηση πλήρως ανώδυνη. Οι στατικές διατάσεις είναι διατάσεις που εκτελούνται χωρίς να προκαλούν πόνο, εφαρμόζονται για 20 με 30 δευτερόλεπτα και επαναλαμβάνονται 5 με 6 φορές. Οι δυναμικές διατάσεις διαρκούν 3-5 δευτερόλεπτα και γίνονται σε 10-15 επαναλήψεις. Και αυτές δεν πρέπει να προκαλούν κανένα πόνο όταν εκτελούνται. Το δεύτερο στάδιο είναι το στάδιο της ενδυνάμωσης κατά το οποίο στόχος είναι να δυναμώσουν οι μύες που μετέχουν στην σταθερότητα και στην κίνηση της άρθρωσης. Αυτό επιτυγχάνεται με τις ασκήσεις ενδυνάμωσης του ώμου που πραγματοποιούνται με βοήθεια λάστιχου γυμναστικής, αλτήρων (βαράκια ή κώδωνες) καθώς και με ασκήσεις λειτουργικότητας την άρθρωσης του ώμου, δηλαδή με ασκήσεις που έχουν ως στόχο την βέλτιστη στάση του ώμου στο χώρο και την πιο αποδοτική κινητικότητα της άρθρωσης.
Επομένως στις περιπτώσεις που η κάκωση μπορεί να αντιμετωπισθεί συντηρητικά, θα καταρτιστεί για εσάς ένα τέτοιο ασκησιολόγιο (ασκησιολόγιο αποκατάστασης κακώσεων ώμου). Το ασκησιολόγιο των δύο φάσεων εξατομικεύεται με βάση τα ευρήματα της φυσικής εξέτασης και του απεικονιστικού ελέγχου. Η εκτέλεση όλων των ασκήσεων πρέπει να γίνεται χωρίς την παρουσία πόνου. Αν κάποια από τις ασκήσεις παράγει πόνο, τότε την διακόπτετε, μιλάτε με τον φυσιοθεραπευτή/γυμναστή για διόρθωση τυχόν λάθους στον τρόπο εκτέλεσης. Αν παρά τις διορθώσεις εξακολουθεί να προκαλεί πόνο επικοινωνήστε με τον ορθοπαιδικό σας.
Δεν σημαίνει ότι όλες οι κακώσεις στον ώμου και όλα τα εξαρθρήματα του ώμου μπορούν να αντιμετωπισθούν συντηρητικά. Ακόμα όμως στην περίπτωση που μια κάκωση χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης, το ασκησιολόγιο αυτό φέρει την άρθρωση του ώμου και τα γύρω μαλακά μόρια σε καλύτερη κατάσταση προ του χειρουργείου, μειώνοντας έτσι, ή καλύτερα, βελτιώνοντας την μετεγχειρητική αποκατάσταση. Αρμόδιος λοιπόν για την διάγνωση, την αντιμετώπιση και την παρακολούθηση της πορείας μιας κάκωσης είναι ο ορθοπαιδικός. Αυτό πράττουμε στο Ορθοπαιδικό Ιατρείο Πάτρας. Πάντα στηριζόμενοι στην διεθνή βιβλιογραφία, την κλινική εξέταση, την ηλικία του ασθενούς και την φυσική του κατάσταση και βέβαια τα ευρήματα του απεικονιστικού ελέγχου δίνουμε το ενδεδειγμένο θεραπευτικό πλάνο.
Κλείνοντας να υπενθυμίσω ότι το Ορθοπαιδικό Ιατρείο Πάτρας και εγώ προσωπικά μέσω του www.patrasortho.gr θα χαρώ να απαντήσω σε τυχόν απορίες σχετικά με την παραπάνω πάθηση να σας υποδεχτώ στον χώρο μου, να σας εξετάσω, και τέλος να σας προτείνω την κατάλληλη για εσάς θεραπεία πάντα με γνώμονα τις κατευθυντήριες οδηγίες της διεθνούς βιβλιογραφίας.
Υ.Γ: Στο επόμενο χρονικό διάστημα θα γίνει αναφορά λεπτομερώς σε κάθε μια από τις παραπάνω παθήσεις της περιοχής του ώμου.
Δημήτρης Αθ. Παναγιωτόπουλος MD, Msc, PHD(c).
Xειρουργός Ορθοπαιδικός