Πόνος στο γόνατο. Κάκωση – ρήξη μηνίσκου.

Τι είναι η ρήξη μηνίσκου?

Η άρθρωση του γόνατος αποτελείται από τρία οστά. Το μηριαίο, την κνήμη και την επιγονατίδα. Τα άκρα των οστών αυτών καλύπτονται από χόνδρο- Υαλοειδή Χόνδρο-(ένα ιστό, λείο που βοηθά στην μείωση των τριβών καθώς κινείται η άρθρωση). Μεταξύ του μηριαίου και της κνήμης παρεμβάλλονται οι μηνίσκοι, ο έσω και ο έξω. Έχουν σχήμα μισοφέγγαρου και λειτουργούν ως αμορτισέρ, απορροφώντας τους κραδασμούς από την κίνηση, αλλά και τα φορτία από το βάρος του σώματος, τόσο στην όρθια στάση αλλά και κατά την βάδιση. Τα δύο αυτά οστά συγκρατούνται μεταξύ τους με τους δύο χιαστούς συνδέσμους, τον Πρόσθιο και τον Οπίσθιο Χιαστό, καθώς επίσης και με τους πλάγιους συνδέσμους, τον Έσω και Έξω Πλάγιο σύνδεσμο. Όλα τα παραπάνω στοιχεία βοηθούν στην αρμονική κίνηση και στην σταθερότητα της άρθρωσης. Σε περίπτωση κάκωσης κάποιου από αυτά τα στοιχεία έχουμε αποσταθεροποίηση της άρθρωσης και πρόβλημα στην κινητικότητα της.

Πως προκαλείται η ρήξη του μηνίσκου?

Ο πόνος στο γόνατο που οφείλεται σε ρήξη μηνίσκου είναι από τις συχνότερες αθλητικές κακώσεις. Είναι εξίσου συχνή και σε μη αθλητές, όλων των ηλικιών. Οι ρήξεις των μηνίσκων συμβαίνουν κυρίως σε απότομες στροφικού τύπου κινήσεις του γόνατος, κατά την διάρκεια αθλητικών ή άλλων δραστηριοτήτων. Όταν δηλαδή το άνω μέρος του σώματος στρίβει προς την μια μεριά ενώ το πόδι μένει ‘’βιδωμένο’’ στο έδαφος. Άλλες καταστάσεις που προκαλούν ρήξη είναι, η προσγείωση από άλμα, καθώς και οποιαδήποτε απότομη κίνηση της άρθρωσης σε οποιοδήποτε επίπεδο. Δεν πρέπει να παραλειφθεί ότι υπάρχουν και οι εκφυλιστικού τύπου ρήξεις των μηνίσκων οι οποίες αποτελούν το αποτέλεσμα την χρόνιας καταπόνησης των μηνίσκων. Μπορεί να υπάρχουν από μικρή ηλικία (πχ σε άτομα 20 χρονών), αλλά ως επί το πλείστον είναι ασυμπτωματικές και προκαλούν συμπτώματα μόνο σε περιπτώσεις που επισυμβεί σε αυτές μια τραυματική ρήξη ή σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στα οποία η εκφυλιστική ρήξη έχει γίνει πλέον μεγάλη. Οι ρήξεις μπορεί να είναι μικρές, οι οποίες δεν δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα στους ασθενείς ή μεγάλες κατά τις οποίες, το μεγάλο ραγέν κομμάτι προκαλεί μπλοκάρισμα του γόνατος (όπως οι σφήνες που χρησιμοποιούμε στις πόρτες για να μην κλείνουν από τον αέρα), καθώς και βλάβες στον υποκείμενο χόνδρο.

Ποια είναι η συμπτωματολογία της ρήξης?

Τα παρακάτω είναι τα πιο κοινά συμπτώματα που έχει κάποιος με ρήξη μηνίσκου. Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί ότι ο κάθε ασθενής βιώνει με διαφορετικό τρόπο τα συμπτώματα.

Γενικώς πάντως τα συμπτώματα είναι:

1. Πόνος, ιδίως όταν προσπαθεί ο ασθενής να ‘’τεντώσει’’ πλήρως το γόνατο του ή όταν προσπαθήσει να το ‘’κλείσει’’ τελείως, όπως όταν εκτελέσει ένα βαθύ κάθισμα. Άλλες καταστάσεις που προκαλούν πόνο λόγω της κάκωσης του μηνίσκου είναι το ανέβασμα σκάλας ή το κατέβασμα τις σκάλας. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς αναφέρουν πόνο στο γόνατο κατά το ανέβασμα σκάλας. Ανάλογα με το ποιός μηνίσκος έχει υποστεί την κάκωση ή την ρήξη έχουμε και διαφορετική εντόπιση του πόνου. Έτσι σε κάκωση του έσω μηνίσκου ο πόνος εντοπίζεται κυρίως στην έσω μεριά του γόνατος ενώ στην κάκωση του έξω μηνίσκου, στην έξω μεριά του γόνατος.
2. Οίδημα (‘’πρήξιμο’’) του γόνατος και δυσκαμψία. Το πρήξιμο μπορεί να οφειλεται σε συλλογή αίματος μέσα στο γόνατο (αίμαρθρο) αν η ρήξη του μηνίσκου είναι περιφερική, εκεί που αιματώνεται ο μηνίσκος ή να οφείλεται στη συλλογή υγρού (ύδραρθρο), αντιδραστικού της κάκωσης στο κεντρικό μέρος του μηνίσκου, στην περιοχή που δεν έχει αιμάτωση. Ο ασθενής θα ζητήσει ορθοπαιδική βοήθεια γιατί ”νοιώθει το γόνατο του πρησμένο”.
3. ‘’Κλείδωμα’’ ΄ή block του γόνατος. Αυτό συμβαίνει όταν η ρήξη είναι πολύ μεγάλη ή η ρήξη έχει δημιουργήσει ένα ελεύθερο κομμάτι μηνίσκου το οποίο σφηνώνει ανάμεσα στα οστά του μηρού και της κνήμης.
4. Αδυναμία του πάσχοντος άκρου. Ο ασθενής αναφέρει ότι το πόδι δεν έχει την ίδια δύναμη με το υγιές.

Τα παραπάνω συμπτώματα πάντως είναι κοινά και σε άλλες παθολογίες του γόνατος, συνεπώς είναι απαραίτητη η κλινική εξέταση του γόνατος από τον ορθοπαιδικό.

Ποιες οι επιπλοκές από μια ρήξη μηνίσκου?

Οι επιπλοκές από την ρήξη του μηνίσκου έχουν να κάνουν με την φύση του ίδιου του μηνίσκου. Επειδή ο μηνίσκος είναι ιστός που δεν επουλώνεται καθόλου εύκολα, η ρήξη του, θα υπάρχει και μετά το πέρας των συμπτωμάτων. Συνεπώς μπορεί με μια παρεμφερή κίνηση να γίνει μεγαλύτερη η ρήξη και τελικά να κάνει βαρύτερα συμπτώματα. Όσο μεγαλύτερο είναι το κομμάτι που κινείται ανεξέλεγκτα μέσα στην άρθρωση, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες βλάβης του χόνδρου, κάτι που τελικά θα οδηγήσει με τα χρόνια στην γνωστή οστεοαρθρίτιδα.

Διάγνωση της ρήξης μηνίσκου.

Η διάγνωση της ρήξης του μηνίσκου γίνεται με βάση το ιστορικό, την φυσική εξέταση και επιβεβαιώνεται με τον απεικονιστικό έλεγχο. Η εξέταση εκλογής είναι η Μαγνητική τομογραφία (MRI) του γόνατος. H MRI έχει αξιοπιστία πάνω από 90% στις ρήξεις μηνίσκων. Αναδεικνύει ακόμα και τις ενδομηνισκικές ρήξεις (1ου βαθμού) -εκφυλιστικές-  οι οποίες βέβαια σπάνια δημιουργούν συμπτώματα και ως εκ τούτου δεν χρειάζονται θεραπεία. Μας δίνει πληροφορίες για τον τύπο της ρήξης (τραυματική ή εκφυλιστική), το μέγεθος της, καθώς επίσης και της παρουσίας βλάβης στο χόνδρο ή στα υπόλοιπα συνδεσμικά στοιχεία του γόνατος. Η μαγνητική τομογραφία είναι χρήσιμη και στον σχεδιασμό της χειρουργικής θεραπείας, καθορίζοντας αρκετά τις θεραπευτικές επιλογές.

Ποια η θεραπεία του ραγέντος μηνίσκου?

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ρήξης του μηνίσκου θα καθοριστεί από τον ορθοπαιδικό με βάση:

• Την ηλικία, την γενική κατάσταση και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς.
• Το μέγεθος και την εντόπιση της βλάβης.
• Η εμμονή των συμπτωμάτων παρά  την  φαρμακευτική  αγωγή, απλές παρεμβάσεις και φυσιοθεραπείες.
• Το ζητούμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
• Την προτίμηση του ασθενούς.

Πάντως η ρήξη του μηνίσκου πιο συχνά δεν επουλώνεται. Απλά υποχωρούν τα συμπτώματα και ο ασθενής μαθαίνει να ζει με την ρήξη και να την συντηρεί. Ο μοναδικός τρόπος που μπορεί να φέρει επούλωση του μηνίσκου είναι η αρθροσκοπική συρραφή αυτού. Αλλά και εδώ υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και περιορισμοί.

Συνεπώς, μιλάμε για την συντηρητική αντιμετώπιση-αποκατάσταση της κάκωσης ή της ρήξης του μηνίσκου. Στο Ορθοπαιδικό Ιατρείο Πάτρας αφού γίνει η διάγνωση της κάκωσης θα σας δοθούν οδηγείς ανακούφισης από το άλγος καθώς και ένα ασκησιολόγιο με ασκήσεις ενδυνάμωσης. Αρχικά, η παγοθεραπεία είναι πολύ ωφέλιμη για την μείωση του άλγους και την μείωση του οιδήματος. Μετά την πάροδο 72 ωρών θα σας δοθεί ένα αποιδηματικό πρωτόκολλο με εναλλαγές ζεστών και κρύων επιθεμάτων σε συνδυασμό με ασκήσεις. Αυτό θα βοηθήσει να ΄΄αδειάσει΄΄ η άρθρωση από το αντιδραστικό υγρό. Φαρμακευτική αγωγή με αντιφλεγμονώδη για την ύφεση του πόνου και του οιδήματος είναι χρήσιμη και βοηθητική τις πρώτες 3 με 4 ημέρες. Μόλις τα έντονα συμπτώματα υποχωρήσουν τότε θα ξεκινήσουν οι ασκήσεις ενδυνάμωσης είτε με την βοήθεια φυσιοθεραπευτή ή/και γυμναστή, είτε τις εκτελεί μόνος του ο ασθενής ακολουθώντας τις οδηγίες του ασκησιολογίου.

Αν αυτά δεν αποδώσουν ή η βλάβη είναι μεγάλη ή έχει γίνει ”μπλοκάρισμα” του γόνατος τότε η αρθροσκόπηση είναι μονόδρομος. Στο αρθροσκοπικό χειρουργείο για τον μηνίσκο, γίνεται ο ΄΄καθαρισμός΄΄ της βλάβης και ομαλοποίηση των χειλέων του εναπομείναντος μηνίσκου έτσι ώστε να αποφύγουμε την πιθανότητα νέας ρήξης στο ίδιο τμήμα. Σε περίπτωση που έχουμε και μια μικρή βλάβη στον χόνδρο, γίνεται και εκεί μια ομαλοποίηση. Τα ανωτέρω ισχύουν για ρήξεις που είναι ΄΄παλαιές΄΄ και κεντρικές. Σε ΄΄φρέσκες΄΄ρήξεις και μόνο αυτές που αφορούν την αιματούμενη περιοχή του μηνίσκου, σε νέους ασθενείς γίνεται προσπάθεια συρραφής της ρήξης με απορροφήσιμα ράμματα.

Μετά το χειρουργείο ο ασθενής μπορεί να εξέλθει από την κλινική και την ίδια ημέρα ή το αργότερο την επόμενη το πρωί. Στις περιπτώσεις όπου έχει γίνει απλός καθαρισμός, ο ασθενής είναι σε θέση να περπατά άμεσα με την βοήθεια βακτηριών αρχικά και σε περίπου 20 ημέρες επιστέψει στις προηγούμενες δραστηριότητες του. Σε περίπτωση όμως που γίνει συρραφή, τότε ο ασθενής μπορεί να κινεί το γόνατο του, αλλά δεν πρέπει να το πάτα για διάστημα 8 εβδομάδων, προκειμένου να γίνει η επούλωση της συρραφής. Και στις περιπτώσεις του χειρουργείου είναι απαραίτητη η μυική ενδυνάμωση του άκρου. Το πότε είναι έτοιμος ο ασθενής να ξεκινήσει την ενδυνάμωση καθορίζεται από τον θεράποντα Ιατρό και τα αποτελέσματα του Αρθροσκοπικού χειρουργείου.

Κλείνοντας να υπενθυμίσω ότι το Ορθοπαιδικό Ιατρείο Πάτρας και εγώ προσωπικά μέσω του www.patrasortho.gr θα χαρώ να απαντήσω σε τυχόν απορίες σχετικά με την παραπάνω πάθηση να σας υποδεχτώ στον χώρο μου, να σας εξετάσω, και τέλος να σας προτείνω την κατάλληλη για εσάς θεραπεία πάντα με γνώμονα τις κατευθυντήριες οδηγίες της διεθνούς βιβλιογραφίας.

Δημήτρης Αθ. Παναγιωτόπουλος MD, Msc, PHD(c).

Xειρουργός Ορθοπαιδικός